Ngày Tết là ngày sum họp gia đình, là thời gian đoàn tụ cho những người đi làm xa, là dịp để các thành viên quây quần, trò chuyện và thưởng thức những món ăn truyền thống.
Tết Nguyên đán là một trong những lễ hội truyền thống quan trọng nhất của người Việt. Người ta thường nói “ăn Tết” không chỉ có ý nghĩa riêng về ăn uống mà còn mang ý nghĩa về sự náo nức chuẩn bị cho một sự kiện lớn trong năm, đánh dấu một bước chuyển giao năm mới đầy hy vọng.
Trong dịp Tết Nguyên đán cổ truyền của người Việt Nam, các món ăn thường được chú trọng và mang tính biểu tượng, truyền từ đời này sang đời khác tùy theo phong tục vùng miền. Mâm cơm ngày Tết như một nét văn hóa gần gũi, thân thương, gắn bó với từng nếp nhà qua nhiều thế hệ. Đối với nhiều người, đặc biệt là lớp người lớn tuổi, ngày Tết sẽ không trọn vẹn nếu không có những món ăn quen thuộc.
1. Bánh chưng
Bánh chưng có lịch sử lâu đời trong văn hóa ẩm thực Việt Nam và là món ăn quan trọng trong mỗi dịp Tết hay những ngày lễ lớn của người Việt. Theo truyền thuyết Lang Liêu, chiếc bánh chưng xanh thể hiện lòng biết ơn tổ tiên, trời đất đã ban cho mưa thuận gió hòa, mang lại cuộc sống ấm no cho con người. Ngoài ra, nó còn nhấn mạnh vai trò quan trọng của cây lúa và thiên nhiên trong văn hóa Việt Nam.
Sự kết hợp hài hòa giữa gạo nếp, đậu xanh, thịt heo béo ngậy gói trong lá dong thơm dịu đã tạo nên hương vị ngày Tết vô cùng đặc sắc. Ngày gói bánh chưng cũng là ngày vui của mỗi gia đình. Từ người lớn đến trẻ nhỏ đều chung tay chuẩn bị nguyên liệu, cùng nhau gói bánh và quây quần đầm ấm bên nồi bánh đậm hương vị Tết cổ truyền.
2. Gà luộc
Gà luộc thường được ăn kèm với lá chanh.
Gà trống là loài vật linh thiêng trong nhiều hệ thống tín ngưỡng với tư cách làm lễ vật. Con gà trống vàng ươm, căng mọng, buộc cánh tiên là vật phẩm luôn có trong phong tục cúng giỗ của người Việt. Trong mâm cỗ Tết, gà luộc tượng trưng cho sự viên mãn và hạnh phúc.
3. Canh bóng
Sự kết hợp cầu kỳ của nhiều loại nguyên liệu khiến món canh bóng có hương vị rất đặc trưng.
Canh bóng thả (hay canh bóng bì) là món ăn thông dụng trong cỗ bàn của ẩm thực truyền thống Việt Nam. Mâm cỗ ngày Tết thường có 1-2 loại canh gồm canh bóng và bát canh măng miến. Bát canh bóng có vị ngọt nhẹ của nước luộc gà, nước xương, tôm nõn, mọc nấm hương. Đây là món ăn thanh nhã với các lựa chọn rau bao gồm bông cải xanh, súp lơ, cà rốt, nấm hương và đậu Hà Lan giúp cho người thưởng thức vừa cảm thấy ấm bụng vừa dễ chịu vì cảm giác sần sật nhẹ của bóng bì và sự thanh mát của các loại rau củ.
4. Thịt kho trứng
Vào dịp Tết, người miền Nam thường có thói quen chuẩn bị một nồi lớn thịt kho trứng vịt (còn gọi thịt kho tàu). Thịt kho mềm, màu nâu cánh gián đẹp mắt, thơm ngậy mùi nước dừa, trứng vịt thấm đẫm nước sốt thường được ăn cùng cơm nóng. Món ăn tưởng chừng như đơn giản thường ngày này lại rất được ưa chuộng trong dịp Tết bởi mọi người khi đã ngán với cỗ bàn thì đây là món “đưa cơm” số 1.
Thịt kho trứng là một trong những món mặn giúp giải ngấy ngày Tết.
5. Thịt đông
Trong những ngày Tết, hầu hết mọi nhà thường hạn chế tối đa việc nấu nướng nên món thịt đông bảo quản được lâu thường được ưa chuộng. Thêm vào đó, thời tiết lạnh ở miền Bắc trong dịp Tết rất thích hợp thưởng thức món thịt nấu đông. Thịt đông là sự kết hợp của mộc nhĩ, nấm hương, thịt lợn và đôi khi thêm tai, mũi lợn hoặc miếng cà rốt tỉa hoa cho bát thịt thêm sinh động.
Thịt đông đặc biệt được ưa chuộng trong mùa đông vì dễ làm và có thể bảo quản được lâu.
