Việt Nam không chỉ có một ngày Tết

Tết Việt Nam luôn mang ý nghĩa trọng đại, không chỉ thể hiện nét đẹp của thuần phong mỹ tục mà còn đại diện cho đời sống văn hóa của người dân Việt Nam. Thế nhưng, ít ai biết ở Việt Nam không chỉ có một dịp Tết. Dưới đây là 5 dịp Tết phổ biến tại Việt Nam. 

1. Tết Nguyên Đán – 1/1 Âm lịch

Tết Nguyên Đán (hay Tết Ta, Tết Cả) là dịp lễ quan trọng nhất trong văn hóa người Việt Nam. Đây là điểm giao thời giữa năm cũ và năm mới, giữa một chu kỳ vận hành của đất trời, vạn vật cỏ cây.

Khoảng thời gian này cũng là dịp để gia đình, họ hàng, làng xóm, người thân xa gần sum họp, đoàn tụ thăm hỏi, tri ân ông bà tổ tiên và cầu chúc cho nhau những điều tốt đẹp.

Cũng bởi Tết là khởi đầu cho một năm mới may mắn thế nên, dù khó khăn, các gia đình vẫn gắng sửa soạn mâm cỗ cúng gia tiên thịnh soạn.

Mâm cỗ Tết miền Bắc, đặc biệt là mâm cỗ Tết của người Hà Nội thường rất bài bản theo đúng nét cổ truyền của dân tộc.

Mâm cỗ Tết miền Bắc thường có 4 bát, 4 đĩa tượng trưng cho tứ trụ, bốn mùa và bốn phương. Cỗ lớn thì 6 bát 6 đĩa hoặc 8 bát 8 đĩa tượng trưng cho phát lộc, phát tài. Bốn đĩa gồm hai đĩa thịt có thể là gà và heo, một đĩa nem, một đĩa giò lụa, có thể thêm một đĩa giò mỡ (giò thủ hoặc thịt đông). Bốn bát gồm bát ninh, bát măng hầm giò heo, bát miến, bát bóng. Đây là những yêu cầu căn bản của mâm cỗ. Tùy gia đình có thể thêm những món như nộm, xào, ngày tết còn có món đặc trưng như bánh chưng, dưa hành. Tráng miệng có mứt sen, mứt quất, mứt gừng, chè kho.

Những món cơ bản thường thấy trong mâm cỗ miền Trung thường bao gồm thịt gà, thịt heo, cá, giò lụa, dưa món, cơm trắng… được chia ra thành từng đĩa nhỏ, mỗi thứ một ít, bày biện trên chiếc mâm tròn, như một cách thể hiện sự chắt chiu và san sẻ.

Tết Nguyên Đán là dip Tết quan trọng nhất tại Việt Nam.

Với thói quen “cuốn” nên mâm cỗ Tết của một vài gia đình ở miền Trung thường xuất hiện các món cuốn từ thịt luộc cuốn bánh tráng, nem lụi cuốn bánh tráng, cá kho, cá hấp – cuốn chung với bánh tráng và rau sống.

Mâm cỗ miền Nam có phần phong phú và không gò bó về nghi thức nhưng luôn có bánh tét, thịt heo kho nước dừa với trứng hoặc cá lóc kèm dưa giá, canh khổ qua nhồi thịt.

Ngoài ra mâm cỗ Tết của Nam bộ cũng không thể thiếu các món nguội như gỏi ngó sen, tai heo ngâm dấm, phá lấu, chả giò, lạp xưởng tươi…

2. Tết Nguyên Tiêu – vào ngày Rằm tháng Giêng

Tết Nguyên Tiêu (hay Tết Thượng Nguyên) diễn ra vào ngày Rằm tháng Giêng – ngày trăng tròn đầu tiên của năm. Đây còn được coi là ngày vía của Phật tổ.

Bởi vậy mà ngày này nhiều người thường đi lễ chùa bởi họ tin vào ngày Rằm tháng Giêng, Đức Phật giáng lâm tại chùa để chứng độ cho lòng thành của các tín đồ Phật giáo. Sau khi đi chùa, mọi người về nhà họp mặt cúng gia tiên và ăn cỗ.

Ngoài Việt Nam, một số nước châu Á khác cũng tổ chức Tết Nguyên tiêu. 

Mâm cỗ cúng gia tiên ngày Rằm tháng Giêng cũng không khác nhiều so với mâm cỗ ngày Tết. Bánh chưng tượng trưng cho sự sinh sôi nảy nở của muôn loài; thịt lợn đã chế biến thuộc về âm, dưa hành rau củ thuộc về dương, âm dương hài hòa tượng trưng cho sự phát triển.

Ngoài ra trong mâm cỗ còn có thể có thêm cơm tẻ là lương thực hàng ngày. Mâm cỗ có nếp có tẻ, có âm dương đầy đủ để sinh sôi nảy nở. Bát nước chấm đặt giữa mâm hình tròn tượng trưng cho trời đất vũ trụ, kết nối cổ kim.

3. Tết Hàn Thực vào 3/3 âm lịch

Vào ngày Tết Hàn thực (3/3 âm lịch) người dân khắp nơi đều sửa soạn những đĩa bánh trôi, bánh chay để dâng lên thờ cúng tổ tiên.

Tết này xuất phát từ một câu chuyện thời nhà Tấn ở Trung Quốc khi Tấn Văn Công không may đốt rừng thiêu chết trung thần phò tá mình 19 năm trời Giới Tử Thôi.

Để tưởng nhớ Thôi, vua Tấn ban lệnh 3/3 – 5/3 âm lịch hàng năm dân phải kiêng đốt lửa, chỉ được ăn đồ nguội mà thôi. Sau này, người Việt cũng theo tục này nhưng chủ yếu làm bánh trôi, bánh chay để thờ cúng tổ tiên, không liên quan tới điển tích kia.

Tết Hàn Thực nổi tiếng với món bánh trôi – bánh chay. 

Bánh trôi làm bằng bột nếp nhào nặn với nước, bên trong nhân đường. Đường làm bánh trôi là miếng đường vuông thành sắc cạnh đỏ thắm, đanh giòn với hương thơm ngát.

Bánh chay được làm bằng bột nếp cái hoa vàng, nhưng bên trong nhân lại làm bằng đậu xanh nấu chín. Bánh đựng trong bát, chan thêm chút chè đường quấy với bột sắn dây ướp hoa bưởi.

4. Tết Thanh Minh – khoảng 6/3 – 20/3 âm lịch

Tuy không phải là tết lớn nhưng Tết thanh minh gắn liền với đạo đức của người Việt Nam khi con cháu tưởng nhớ tới công lao của tổ phụ, những người đi trước.

Đây cũng là ngày giỗ tổ chung để mọi người có dịp báo hiếu, trả nghĩa, gọi là đền đáp phần nào ơn sinh thành. Bởi vậy mà vào khoảng từ mùng 6/3 – 20/3 âm lịch, nhiều người thường về với gia đình để tảo mộ, sum họp bên mâm cơm gia đình.

Những ngôi mộ được người nhà dọn dẹp sạch sẽ, vun đắp thêm đất mới, đó là những tâm đức của người đang sống đối với người đã khuất.

Tết Thanh minh là dịp để tưởng nhớ tổ tiên của người Việt Nam. 

Phong tục làm cỏ các phần mộ (lễ tảo mộ), sửa sang, thắp hương, đặt hoa quả, trầu cau… thành kính tưởng nhớ ông bà tổ tiên là những hoạt động không thể thiếu trong ngày lễ quan trọng này.

Đi thăm mộ, nếu thấy cỏ rậm thì phát quang, đất khuyết lở thì đắp lại cho đầy… thắp vài nén hương, đốt vàng mã, đặt thêm bó hoa cho linh hồn người đã khuất.

Có thể bạn quan tâm

Trả lời

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *